Nieten
Nieten (officieel geniet/gebrocheerd) is de eenvoudigste vorm om een aantal vellen aan elkaar vast te maken. Meestal is het omslag dikker dan het binnenwerk. Gebruikt men voor binnenwerk en omslag hetzelfde papier dan spreekt met van selfcover.
Naaien
Kenmerk voor een genaaid boek is dat het uit 1 of meerdere katernen bestaat
waarbij elk katern uit meerdere
vellen bestaat welke met dun garen aan elkaar vast genaaid zijn. De katernen zijn op hun beurt
ook weer aan elkaar genaaid. Deze aan elkaar genaaide katernen noemt men het boekblok.
De katernen zijn voorzien van verspringende strepen, de zgn collationeerblokjes. Hierdoor is makkelijk te controleren of de katernen
in de juiste volgorde zitten.
Bij genaaid heeft men 2 varianten:
- genaaid/gebrocheerd
- genaaid gebonden
Bij de eerste variant is het boekblok aan een soepele omslag vastgelijmd.
Bij de tweede variant is het boekblok met behulp van schutbladen vastgelijmd aan dik
(+/- 2 mm.) karton (de platten). Doordat de rug van het boekblok niet vastgeplakt is aan het omslag blijft het boek veel makkelijker openliggen.
Een genaaid gebrocheerd boek
Hetzelfde boek maar nu in genaaid gebonden uitvoering. Het blijft veel beter openliggen.
De platten zijn ofwel beplakt met bedrukt papier (met spreekt
dan van heel papier) ofwel linnen (heel linnen) vaak voorzien van foliedruk ofwel
een combinatie waarbij de rug en een deel van de voor- en achterkant beplakt is met linnen en
de rest van de platten met papier (half linnen). De rug kan recht zijn of rond.
Genaaid/gebonden is duurder dan genaaid gebrocheerd.
Onderstaand een voorbeeld van
een halflinnen gebonden boek. Er is hier rose linnen gebruikt.
Speciale wijzen van genaaid/gebrocheerd zijn:
- cahiersteek
- singersteek
Het boekblok is hierbij niet met lijm maar met een touwtje aan de rug vastgemaakt.
De cahiersteek kent u wellicht van de schoolschriften van vroeger, met een touwtje geknoopt in de rug.
Singersteek kunt u vergelijken met een grove steek gemaakt met een naaimachine. Deze kan door de rug of enkele millimeters uit de rug aangebracht worden. Onderstaand een voorbeeld van een singersteek door de rug.
Bij singer- en cahiersteek gebruikt men meestal maar één katern.
Garenloos
Bij garenloos gebrocheerd (ook wel simpelweg 'gelijmd' genoemd) wordt het binnenwerk aan het omslag vastgelijmd zonder gebruik van garen zoals bij genaaid. De rug van het binnenwerk wordt opgeruwd (gefreesd) zodat de lijm een beetje in het papier kan trekken waardoor een sterke lijmverbinding ontstaat. Bij machine-coated papier wordt garenloos meestal afgeraden omdat door de strijklaag op het papier de lijmlaag minder goed hecht.
Vouwen
Onderstaand een overzicht van veel voorkomende vouwwijzen:
Stansen
Met een snijmachine kunt u weliswaar dikke stapels snijden maar alleen rechte snedes maken.
Wilt u andere vormen snijden dan moet u gaan stansen.
Met een zgn. stansvorm kunt u willekeurige vormen uit het papier snijden.
Hierbij is een dunne reep metaal met een scherpe kant in de
juiste vorm gebogen en op een stuk hout bevestigd.
U kunt ook stansen en rillen tegelijkertijd zodat u uit een stuk papier een kant-en-klaar
doosje kunt maken. U hoeft het dan alleen nog maar in elkaar te vouwen. Het nadeel van stansen
en rillen is dat je niet een hele stapel tegelijkertijd kunt behandelen maar vel voor vel, het
gaat dus in vergelijking met een snijmachine, vrij langzaam.
Hoe gaat het stansen en rillen in zijn werk?
We beginnen met de stansvorm...
...het drukwerk...
...en de degelpers.
Dit is een hoogdrukpers waarbij met loden letters gedrukt kan worden. Op de plaats waar anders
de letters geplaatst worden, wordt nu de stansvorm geplaatst.
Het papier wordt met zuigers opgepakt...
...tegen de stansvorm aangedrukt...
...en weer opgepakt.
De witte lijntjes die u in het midden ziet, zijn de contra-vormen voor de rillijnen.
Hier wordt het papier niet doorgesneden maar ingeperst zodat het makkelijker
gevouwen kan worden.
Tot slot de vorm uitbreken...
en er een pyramide van maken.
Rillen
Om dik papier mooi te kunnen vouwen moet het gerild worden. In het bijzonder
machine-coated papier heeft vanwege de aangebrachte coating
snel de neiging om op de vouw te breken. Wanneer de vouw bedrukt is, zal dit sterker opvallen
doordat het witte papier dan zichtbaar wordt.
Bovenstaand een voorbeeld van drukwerk dat niet gerild is. Het gevolg dat het papier
op de vouw breekt. Doordat het papier op de vouw bedrukt is, wordt dit extra goed zichtbaar.
