Grafische woordenlijst

• A-maten
  
  A0 = 841 x 1189 mm (= 1 m²)
  A1 = 594 x 841 mm
  A2 = 420 x 594 mm
  A3 = 297 x 420 mm
  A4 = 210 x 297 mm
  A5 = 148 x 210 mm
  A6 = 105 x 148 mm
  
  
• Auteurscorrectie
  Elke correctie, weglating of toevoeging in proeven van zetwerk, die niet het gevolg is van een zetfout.
  Auteurscorrecties vallen onder extra werk en komen derhalve voor rekening van de auteur tenzij anders overeengekomen is.
  
  
• Binden
  Over het algemeen worden er meerdere pagina's tegelijkertijd gedrukt op 1 drukvel. Bij het binden worden deze drukvellen gevouwen tot katernen van 4, 16 of 32 pagina's. Deze katernen worden vervolgens in de juiste volgorde vergaard. Daarna kunnen diverse bindwijzen worden toegepast:
  
  - garenloos (het boekblok wordt gefreesd en aan het omslag vastgelijmd)
  - genaaid gebrocheerd (met garen door de rug van de katernen heen aan een dun kartonnen omslag gelijmd)
  - genaaid gebonden (met garen door de rug van de katernen heen aan een dik kartonnen omslag bevestigd d.m.v. schutbladen)
  - geniet
  
  
• Boekblok
  binnenwerk van boek zonder schutbladen en band of omslag. Bij genaaid/gebonden boeken is het boekblok iets kleiner dan de band welke een paar millimeter uitsteekt.
  
  
• Corps
  geeft de lettergrootte aan, uitgedrukt in punten, van bovenkant letter (zoals b) tot onderkant letter (zoals j). 1 punt is 0,375 mm.
  
  
• CMYK
  Cyaan, Magenta, Yellow, Black. Full-color afbeeldingen worden in deze 4 kleuren gedrukt. Zie ook RGB
  
  

  Yellow	Yellow + Magenta	Cyaan + Yellow + Magenta	Cyaan + Yellow + Magenta+ Black

• CTP
  de afkorting van Computer To Plate. Hierbij worden offsetplaten met een laser belicht welke wordt aangestuurd door een computer. Het eerst vervaardigen van een film is niet meer nodig.
  
  
• E-maten
  Envelop maten passend bij de A-papiermaten, zo past een A4 vel in een EA4 envelop.
  
  EA6 = 110 x 156 mm
  EA5/6 = 110 x 220 mm (hier past een in drieën gevouwen A4 in)
  EA5 = 156 x 220 mm
  EA4 = 220 x 312 mm
  EA3 = 312 x 441 mm
  
  
• ECF
  Elementair chloorvrij papier. Dit papier is gebleekt zonder chloorgas maar nog wel met chloordioxyde - naast waterstofperoxyde en gecontreerde zuurstof. Voor dit type chloorvrije papier geldt een A.O.X. waarde van minder dan 0,5 kilogram per ton geproduceerde pulp. ECF wordt ook wel officieel chloorvrij papier genoemd. Zie ook TCF.
  

• Emulsie
  de lichtgevoelige laag op fotografisch materiaal
  
  
• Franse titel
  rechterpagina, voorafgaand aan de titelpagina van een boek, deze pagina bevat alleen de titel.
  
  
• g/m²
  gram per vierkante meter, de maateenheid waarin het gewicht van papier wordt uitgedrukt. 80 grams papier is papier waarvan 1 m² (=formaat A0) 80 gram weegt. Aangezien een vel A4 1/16 van een A0 is, weegt een vel A4 80 grams papier dus 5 gram.
  
  
• Gevergeerd papier
  Machinale nabootsing van het handgeschepte papier waarbij de uit bronsdaad gevlochten schepzeef een patroon van ribbellijnen in het papier achterliet.
  
  
• Hoerenjong
  laatste regel van een alinea die bovenaan een tekstkolom of een pagina staat
  
  
• Inslagschema
  zodanige schikking van te drukken pagina's op een vel dat ze na het katern vouwen in de juiste volgorde liggen.
  Als voorbeeld nemen we een boekje van 16 pagina's bestaande uit 1 katern. Een drukvel bevat 8 pagina's, dus het katern bestaat uit 2 drukvel. De drukker zal het dan als volgt gaan drukken:
  
  
  
  Door de drukvellen op de juiste wijze te vouwen en te vergaren krijgt men een boekje met de pagina's in de goede volgorde.
  Het kan handig zijn om vooraf te weten wat het inslagschema wordt. Wilt u 2 pagina's in full-color laten drukken en de rest zwart/wit dan is het goedkoper om daarvoor bijv. pagina 2 en 3 te nemen en niet pagina 4 en 5. Waarom? Omdat de pagina's 2 en 3 tegelijkertijd gedrukt worden (de achterkant van vel 1) en de pagina's 4 en 5 niet (voorkant vel 1 en voorkant vel 2). U bespaart hierdoor op de drukkosten.
  
  
• Interlinie
  de ruimte tussen twee regels
  
  
• Lamineren
  het aanbrengen van een transparante plastic film op het drukwerk waardoor beschadiging wordt tegengegaan. Wordt veel toegepast bij omslagen van boeken. Lamineren kan 1- en 2-zijdig gebeuren. Het is er zowel in matte als in glanzende uitvoering.
  
  
• Leesbare film
  film waarvan het beeld leesbaar is als de emulsielaag boven ligt. Zie ook onleesbare film.
  
  
• Looprichting
  De richting van de vezels in de papierbaan op de papiermachine. Als een vel langlopend is, lopen de vezels evenwijdig aan de lange zijde, breedlopend als de vezels evenwijdig lopen aan de korte zijde.
  De looprichting van briefpapier moet evenwijdig zijn aan de staande zijde, dwars op de onderzijde, daar men anders de brief met twee handen moet vasthouden omdat het naar voren of naar achteren doorbuigt
  Bij een boek moet de looprichting evenwijdig aan de rug zijn, anders gaat het papier in de rug golven en ligt het boek niet goed open.
  
  
• Machine-coated papier
  Papier dat 2-zijdig is voorzien van een strijklaag. Hierdoor krijgt het papier een gladder uiterlijk. Het is verkrijgbaar in 3 soorten: mat, halfmat en gesatineerd. Gesatineerd is de gladste variant.
  
  
• Moiré
  Ongewenst patroon dat het gevolg is van het opnieuw rasteren van een reeds gerasterde foto
  
  
• Onleesbare film
  film waarvan het beeld onleesbaar (gespiegeld) is als de emulsielaag boven ligt
  
  
• Opdikking
  Met de opdikking van papier wordt de verhouding tussen dikte en gramgewicht aangegeven. De opdikking wordt berekend door de dikte in micrometers te delen door het aantal grammen per m². Zij wordt uitgedrukt in cm³/g. Een vel 80 grs. bankpost heeft een dikte van 105 µm. De opdikking is dan 105 : 80= 1.3. Aan het opdikkingscijfer wordt geen maataanduiding toegevoegd: men spreekt bijv. van opdikking 2.0.
  Men gebruikt het opdikkingscijfer om aan de hand van een papiermonster de dikte van een te maken boek te bepalen. Weegt het papiermonster 70 g/m² en heeft het opdikking 2.2 dan zou een boek van 320 pagina's (160 vel) in theorie een dikte moeten hebben van 160 x 2.2 x 70 = 24.640 µm of 2,464 cm. In de praktijk wordt zo'n boek 8% dunner doordat het papier tijdens het drukken en binden iets ingedrukt wordt.
  
• Overvul
  Kleine overlapping die nodig is als twee te drukken kleuren elkaar moeten raken. Hiermee kan het risico van een witte rand ten gevolge van een klein sluitverschil vermeden worden.
  
  
• Overzetten
  Nog natte afdruk die afgeeft op een onder- of bovenliggend vel. Kan bij het drukken ontstaan of bij het nasnijden van het papier doordat dan de vellen met grote kracht op elkaar gedrukt worden door de persbalk van de snijmachine.
  
  
• Pantone systeem.
  Merknaam van een kleurselectiesysteem.
  
  
• Paskruizen
  Tekens op modellen om het juist registeren bij meerkleurendruk mogelijk te maken. Doordat bij de verschillende drukgangen de tekens exact op elkaar gedrukt moeten zijn, kan men afwijkingen zeer snel constateren.
  
  
• RGB
  De afkorting van Rood, Geel en Blauw. Met RGB-plaatjes moet u niet aankomen bij een drukker, deze zijn alleen bruikbaar voor weergave op het scherm bijv. op een Internet pagina.
  
  
• Rillen
  in papier of karton groeven aanbrengen zodat het gemakkelijk kan worden gevouwen. Is met name van belang bij machine-coated papier omdat hiervan de strijklaag gemakkelijk breekt bij het vouwen.
  
  
• Rugtitel
  De vermelding van auteur en titel op de rug van een boek. In Nederland is het gebruikelijk dat de rugtitel (als het boek rechtop staat) van boven naar onder loopt.
  
  
• Schoon en weer
  Voor een vel A4 dat dubbelzijdig bedrukt moet worden, is het voordeliger om dit schoon-en-weer op een vel A3 te drukken. Hierbij wordt het drukbeeld van de voorkant en het drukbeeld van de achterkant op 1 offsetplaat aangebracht. Het papier wordt vervolgens aan de voor- en achterkant met dezelfde plaat bedrukt. Het voordeel hiervan is dat er slechts 1 offsetplaat gemaakt hoeft te worden. Dit is uiteraard niet aan te bevelen bij papier dat aan de voorkant een andere struktuur heeft dan aan de achterkant.
  
  
• Schreefletter
  Ook wel letter met schreef genoemd, letters met een dwarsstreepje aan de uiteinden (bijv. Times).
  
  
• Schreefloos
  Lettertype dat geen dwarsstreepje heeft (bijv. Univers).
  
  
• Snijtekens
  Tekens op een drukvel die aangeven hoe het drukvel gesneden moet worden. Op het eindresultaat zijn deze tekens niet meer zichtbaar: ze zijn er afgesneden.
  
  
• Spanjool
  Stofjes, opgedroogde inktdeeltjes, of andere ongerechtigheden die aan de drukplaat of rubberdoek zijn blijven zitten en als vlekken met een vervloeiende rand op het drukwerk zichtbaar zijn.
  
  
• Stansen
  Speciale vormen uit papier of karton snijden door middel van stalen messen.
  
  
• Stofomslag
  Bedrukt stuk papier dat los om een harde kaft van een boek gevouwen wordt.
  
  
• TCF
  Totaal chloorvij papier. Papier dat geheel chloorvij is gebleekt zonder chlorgas en/of chloordioxyde. Formeel geldt voor dit type papier een A.O.X.-waarde van nul kilogram per ton geproduceerde pulp. In strikte zin is dit niet haalbaar, omdat er van nature chloorverbindingen in hout zitten. Reëler is het om een waarde van 0,1 A.O.X. kilogram per ton papier aan te houden
  
  
• Vouwwijzen
  Standaard vouwwijzen zijn:
  
  
  
• Weerdruk
  Het bedrukken van de achterkant van een drukvel (in tegenstelling tot schoondruk).